با انواع پارچهی مخمل و کاربردهای متنوع آن‌ها آشنا شوید
زمانی که اسم پارچهی مخمل به گوشتان می‌خورد یک حس لوکس و لاکچری در ذهنتان نقش می‌بندد. ممکن است لباس‌های مخمل مجلل یا پرده‌های مخمل خانه‌های سلطنتی یا حتی بالش‌های مخمل قرمز خانه‌ی مادربزرگ در ذهنتان مجسم شود.
دانستن زیر و بم انواع پارچه‌ها برای یک طراح لباس و هر کسب و کار مد امری ضروری است. حتی کسانی که طراح لباس نیستند هم برای انتخاب پارچهی مورد نیازشان نیاز به راهنمایی دارند، مخصوصا پارچهی مخمل که یک پارچهی منحصربه‌فرد و همه کاره است.
مخمل در صنعت منسوجات کاربردهای فراوانی دارد و برای هر نوع استفاده‌ای، مخصوصا جاهایی که لطافت مد نظر باشد، مانند کالای خواب و لباس، بسیار مناسب است. علاوه بر این‌ها، جذابیت بصری، کیفیت و زیبایی پارچهی مخمل، آن را به عنوان پارچهای که در معرض نمایش است، مانند پرده و مبلمان نیز بسیار مناسب کرده است. در ادامه‌ی مطلب در مورد تاریخچه‌ی پارچهی مخمل، انواع آن و کاربردهایش صحبت می‌کنیم. با ما در این مقاله از مجله‌ی دیجی‌استایل همراه باشید.
پارچهی مخمل چیست؟
مخمل نوعی پارچهی صاف، نرم و براق است که می‌توان آن را هم از الیاف طبیعی مانند ابریشم، پشم و پنبه و هم از الیاف مصنوعی مانند ریون و پلی‌استر یا ترکیبی از هر دو تهیه کرد.
در اصل و در زمان‌های قدیم، مخمل را از ابریشم درست می‌کردند اما چون بسیار گران و نادر بود فقط قشر ثروتمند و مرفه جامعه می‌توانستند از آن استفاده کنند. امروزه پارچهی مخمل از الیاف مصنوعی ساخته می‌شود تا کاربرد آن عملی‌تر و مقرون‌به‌صرفه‌تر باشد.
اصطلاح مخمل به جای اشاره به الیافی که از آن ساخته می‌شود، به نحوه‌ی ساختار الیاف اشاره دارد. این توده‌ی الیاف بسیار متراکم و خواب‌دار که به طور مساوی بریده می‌شوند و نتیجه‌ی آن سطحی با پرزهای نرم و لطیف است. پارچه مخمل به دلیل براق و درخشان بودن، پارچهای زیبا و قابل تشخیص است. قیمت این پارچه با توجه به موادی که در ساخت آن به کار رفته است متفاوت است و بعضی از آن‌ها شیوه‌ی نگهداری خاصی دارند که کار را کمی دشوار می‌کند.
تاریخچه‌ی پارچهی مخمل
اولین پارچه‌های مخمل از ابریشم ساخته می‌شدند و به همین دلیل بسیار گران بودند و فقط در دسترس طبقات اشرافی جامعه بود. رواج پارچهی مخمل در دوران رنسانس اروپا بود. اما تاریخ آن به خیلی قبل‌تر، به فرهنگ‌های باستان چین، عراق، ایران و مصر برمی‌گردد. زمانی که دستگاه‌های بافندگی ماشینی اختراع شدند، تولید پارچه‌های مخمل بسیار کم هزینه شد و به دلیل استفاده از الیاف مصنوعی در ساخت آن، تمامی اقشار جامعه توانستند از این پارچهی زیبا استفاده کنند. هرچند پارچه‌های مخمل امروزی مانند زمان‌های قدیم خالص و گران‌بها نیستند، اما از کاربرد آن‌ها در دکوراسیون و پوشاک کم نشده است.
پارچهی مخمل چگونه تهیه می‌شود؟
در دوران باستان مخمل با دست بافته می‌شد و به دلیل فرآیند دشواری که داشت تولید آن بسیار کند و زمان‌بر بود. امروزه مخمل در کارخانه‌های بافندگی تولید می‌شود. مخمل از نخ عمودی روی یک دستگاه مخصوص بافندگی ساخته می‌شود که به دستگاه بافندگی دوتایی معروف است. این دستگاه همزمان دو لایه پارچه را می‌چرخاند، سپس این دو لایه پارچه از هم جدا شده و روی رول پیچیده می‌شوند تا به دست مصرف کننده برسد. بعد از بافتن مخمل بر روی پارچه، می‌توان آن را در رنگ‌های مختلف رنگ آمیزی کرد. امروزه بیشترین تولید پارچه مخمل در کشور چین است.
انواع پارچهی مخمل
از آن جایی که پارچهی مخمل را می‌توان با ترکیب الیاف‌های مختلفی تولید کرد، در ادامه چند مدل مختلف مخمل را معرفی می‌کنیم.
۱. مخمل کوبیده (Crushed Velvet)
این نوع مخمل همان طور که از اسمش مشخص است، ظاهری کوبیده شده دارد که با چرخاندن پارچه در حالت خیس یا فشار دادن پرزهای پارچه در جهت‌های مختلف به دست می‌آید. شکل ظاهری آن براق، طرحدار و دارای بافتی منحصربه‌فرد است.
۲. مخمل پان (Panne Velvet)
مخمل پان، نوعی مخمل کوبیده شده است که فشار سنگینی به آن وارد می‌شود تا پرزهای پارچه در یک جهت فشرده شوند. همین الگو می‌تواند در پارچه‌های بافتنی مانند پارچه ولور (Velour) نیز ظاهر شود که معمولا از پلی‌استر ساخته می‌شود و مخمل واقعی نیست.
۳. مخمل برجسته (Embossed Velvet)
مخمل برجسته نوعی مخمل چاپ شده است که از طریق تمبر حرارتی ایجاد می‌شود که برای فشار آوردن به مخمل و پرزها، برای ایجاد الگو استفاده می‌شود. این نوع مخمل دارای الگوهای حروف، نمادها و یا شکل‌های مختلف است که قسمت برجسته کمی کوتاه‌تر از مخمل اطراف آن است که با لمس کردن هم می‌توان آن را حس کرد. مخمل برجسته معمولا در دکوراسیون داخلی خانه مانند پرده، مبل و… محبوب است.
۴. مخمل سیزله (Ciselé)
این نوع مخمل طرحدار با بریدن برخی از نخ‌های حلقه‌دار و نبریدن برخی دیگر ایجاد می‌شود.
۵. مخمل ساده (Plain Velvet)
پارچهی مخمل ساده معمولا یک مخمل نخی است. این پارچه سنگین و کشش آن بسیار کم است و درخشش مخمل‌های تولید شده از ابریشم و الیاف مصنوعی را ندارد.
۶. مخمل کشی (Stretch Velvet)
مخمل استرچ یا مخمل کشی دارای اسپندکس (نوعی پارچهی کشی ساخته شده از الیاف مصنوعی) است که در بافت آن گنجانده شده است تا باعث کشش و انعطاف پذیری آن شود.
۷. مخمل طرحدار (Pile-on-Pile Velvet)
این مخمل دارای پرزهایی با طول‌های مختلف است که یک پترن را ایجاد می‌کنند. معمولا ار این پارچه برای مبلمان استفاده می‌شود.
۸. مخمل لیون (Lyons Velvet)
این نوع مخمل نسبت به مخمل‌های دیگر متراکم‌تر است. مخمل لیون یکی از لوکس‌ترین پارچه‌های مورد استفاده برای لباس، از پالتو گرفته تا کلاه است.
۹. مخمل کبریتی (Cord Velvet)
این نوع مخمل با قرار گیری نخ‌های مخمل در کنار هم ایجاد می‌شود و نقش برجسته‌ی راه‌راه دارد. از این نوع مخمل در دوخت لباس‌های پاییزه به ویژه شلوار، مانتو و… استفاده می‌شود.
نحوه‌ی شست‌وشو و اتوکشی پارچهی مخمل
مهمترین نکته‌ای که باید درباره‌ی پارچه‌های مخمل بدانید این است که هرگز آن را مستقیما اتو نکنید زیرا با این کار پرزهای پارچه را از بین می‌برید. با استفاده از بخار چین و چروک و بوی بد لباس را از بین ببرید. حتما دقت داشته باشید که لباس را از سمت وارونه آن بخار دهید و اجازه ندهید که بیش از حد خیس شود.
برای از بین بردن چروک‌های کوچک و یا بوهایی مانند بوی سیگار و پخت وپز، می‌توانید لباس مخمل‌تان را روی یک وان پر آب بسیار گرم که در حال بخار کردن است به مدت ۱۵ دقیقه آویزان کنید تا بخار به پارچه نفوذ کند و سپس لباس را در دمای اتاق خشک کنید.
درحالی که لباس مخمل مرطوب است آن را نپوشید، زیرا از بین بردن چروک‌ها بسیار دشوارتر می‌شود. اگر روی لباس مخمل لکه‌ای ایجاد شد، با یک چاقو و یا لبه‌ی یک کارت، مواد جامد را از روی پارچه پاک کنید و یا با استفاده از یک پارچهی سفید، مایعات روی لباس را بگیرید و سریعا لباس را به یک خشکشویی بسپارید.
از نظر فنی، همانطور که گفتیم هرگز نباید پارچهی مخمل را اتو کنید، بلکه باید آن را بخار کنید. پارچهی مخمل دارای الیاف و پرزهایی است که به بافت پارچه اضافه شده و سپس بریده می‌شود تا بافتی متراکم ایجاد شود. اتو کردن باعث از بین رفتن این الیاف می‌شود و اثر اتو بر روی پارچه باقی می‌ماند.
بهترین راه برای اتو کردن پارچه‌های مخمل استفاده از تخته‌ی سوزن است. تخته‌ی سوزن دارای سوزن‌های فلزی است که عمود بر تخته قرار گرفته‌اند. سمت مخملی پارچه را روی این تخته قرار دهید و اتو کنید تا مانع از بین رفتن پرزهای پارچه شود. اگر تخته‌ی سوزن ندارید می‌توانید با استفاده از اتوی بخار در حالی که پارچه وارونه است و ۱۰-۵ سانتیمتر از آن فاصله دارد، پارچه را بخار کنید.
پارچه‌های مخملی همیشه باید آویزان باشند و تا نشوند. تاخوردگی باعث ایجاد چروک‌هایی می‌شود که به سختی از بین می‌روند. برای جلوگیری از نفوذ گرد و غبار به بافت پارچه، آن را با یک پارچهی نخی که به راحتی قابل شست‌وشو است بپوشانید. همچنین برای نگهداری طولانی مدت از یک کاور لباس که قابل تنفس و شست‌وشو است استفاده کنید. از کاورهای پلاستیکی به هیچ وجه استفاده نکنید زیرا رطوبت را درون کاور به دام می‌اندازد و به الیاف پارچه آسیب می‌رساند و همچنین باعث رشد کپک در مناطق مرطوب می‌شود.
قبل از انداختن لباس‌های مخملی در ماشین لباسشویی آن را در کیسه‌های توری قرار دهید تا از چین خوردگی و مات شدن پارچه جلوگیری شود. همچنین باید با دور کند و آب سرد لباس را بشویید. هرگز لباس مخمل را در خشک کن قرار ندهید و از آویختن آن روی بند و گیر زدن به آن خودداری کنید.
کاربرد پارچه‌های مخمل
برجسته‌ترین ویژگی پارچه مخمل نرمی و لطافت آن است، به همین دلیل بیشتر در محصولاتی به کار می‌رود که با پوست در ارتباط است. از آن جایی که مخمل جذابیت بصری منحصربه‌فردی دارد، برای پرده، بالش، مبل و دکوراسیون منزل نیز به کار می‌رود.
پرده‌ی مخمل
استفاده از مخمل تولید شده از پلی‌استر به دلیل بادوام بودن برای استفاده مداوم یک گزینه‌ی خوب برای پرده منزل است. وزن پارچه به پرده جلوه‌ای لوکس می‌بخشد. همچنین در زمستان برای جلوگیری از ورود سرما مناسب است.
اکسسوری‌های منزل
مخمل پلی‌استر یا مخمل پنبه‌ای پارچهای بادوام و مناسب برای دوخت کوسن، مبلمان و یا تریینات داخلی منزل است.
پوشاک
پارچهی مخمل به دلیل ظرافت و نرمی، برای لباس‌های رسمی و کلاسیک، لباس شب و لباس زیر زنانه گزینه‌ای عالی محسوب می‌شود.
پارچهی مخمل مناسب چه افرادی است؟
برخلاف تصور عموم که پارچهی مخمل اندام را چاق نشان می‌دهد، این پارچه به دلیل داشتن ویژگی‌هایی چون جذب بودن و دفع نور اندام را بزرگ‌تر از اندازه واقعی نشان نمی‌دهد و برای افراد چاق نیز مناسب است.
در آخر
پارچهی مخمل، یک پارچه کلاسیک است که حس ظرافت و لطیفی خاصی را منتقل می‌کند و می‌توانید هر مدل لباس را با آن بدوزید.
از کلیشه‌ها خارج شوید. یک تیشرت یا تاپ مخمل با یک شلوار جین می‌تواند استایل روتین شما را به یک استایل متمایز تبدیل کند. یا یک کت جین را با یک شلوار مخمل ست کنید و یک استایل بوهو بسازید. شلوارهای مخمل به همان اندازه‌ای که راحت هستند، شیک نیز هستند.
یک دامن مخمل مینی با چکمه یا یک دامن مخمل ماکسی با یک جفت کتانی گزینه‌های خوبی هستند تا استایل شما را به سطح بالاتری ببرند. پس در انتخاب لباس‌هایتان جسور باشید و گزینه‌های مختلف را با توجه به فرم اندامتان امتحان کنید تا همیشه بدرخشید.
منابع: masterclass, startupfashion